Een manier van leven

Een manier van leven

Wij protestanten van zo rond de tachtig, groeiden nog op in de overtuiging dat God de aarde en alle leven daarop, had gemaakt en bestuurde. God was de almachtige die heerste over hemel en aarde en er gebeurde niets buiten God om. God verwachtte een bepaalde levensstijl van de mensen en aan het einde van hun aardse bestaan was het aan God om te beslissen of ze de eeuwigheid in de hemel of de hel zouden doorbrengen. Niemand was in staat zo te leven als God wilde, maar door vast te geloven in Gods Zoon Jezus, verkreeg je genade om tot de hemel toegelaten te worden.

In diezelfde periode was er ook een stormachtige ontwikkeling van wetenschap en techniek en langzamerhand werden de bewijzen van de natuurwetenschappen  - dat onze wereld ontstaan is met één "big bang" en zich sindsdien nog steeds in een razend tempo uitbreidt -, zo overtuigend, dat, behalve wat "streng gelovigen", bijna niemand daar meer aan twijfelt. Evenzo kan er geen twijfel meer aan zijn dat plant, dier en mens zijn ontstaan in een lang biologisch proces van "evolutie", al zijn nog niet van alle fases overblijfselen gevonden. En dan is het vanzelfsprekend dat er geen leven kan zijn zonder een functionerend lichaam. Biologisch is er geen "leven na de dood".

De eerste mensen leefden in kleine groepen, en al gauw bleek taakverdeling voordelen op te leveren. Yuval Noah Hariri laat in een indrukwekkend boek zien hoe religie (waaronder hij een verhaal, dat beheersing van het noodlot door een bovenmenselijk wezen suggereert, verstaat) ertoe bijdroeg om uit die kleine groepen mmensen steeds grotere structuren te laten ontstaan en hoe tenslotte op basis van een gemeenschappelijke levensvisie hoogst complexe statengemeenschappen mogelijk werden. 

En in een grote serie boeken beschrijft Karen Armstrong in meer detail hoe zich die "wereldreligies" ontwikkelden en het is fascinerend hoe ze beschrijft dat ze allemaal de nadruk zijn gaan leggen op medeleven als belangrijkste voorwaarde voor een menselijk bestaan.

In ons deel van de wereld was de Joods-Christelijke religie overheersend. Eeuwen lang gold de bijbel als een geopenbaarde waarheid.

Maar lang niet alle moderne theologen zien de bijbel nog als "het ware woord van God", ze beschouwen de tekst als een prachtige verzameling van geloofsverhalen.

 Alleen "zeer conservatieve" Christelijke groepen geloven nog dat de bijbelverhalen woord voor woord Gods Woorden zijn en dat God de aarde en de mens maakte, zoals in de bijbel verteld wordt..

Wat betekent dit allemaal nu voor het geloof uit onze jeugd?

Allereerst is er een verandering in wat we bedoelen als we geloof zeggen. Dachten we dan vroeger aan "waaraan we geloofden" en was een belijdenis belangrijk, nu gaat het bij geloven minder om het onderschrijven van een aantal "geloofswaarheden", dan om het "gaan van een weg", de weg van Christus. Dat is een weg van vrede, liefde en vergeving, van leven in de dienst van God en je naaste, in navolging van Jezus. En "voorwaar ik zeg u" dat is voor een zelfbewuste mens van nu geen makkelijke weg.

U herinnert zich vast nog dat Paulus dat ook wist en hij noteerde "ik wil het wel maar het lukt me niet..."  Ook bij ons blijft meestal bij proberen en je zou je je kunnen afvragen, als het toch niet kan, waarom proberen we het dan toch steeds weer?

Daarop kan ik alleen een persoonlijk antwoord geven:

Van huis uit kreeg ik een onwankelbaar vertrouwen in Gods goedheid mee. Daarom spreekt me misschien het verhaal van de verloren zoon zo aan. Met dat verhaal wilde Jezus ons laten zien dat God zich aan ons toont als een "barmhartige, liefdevolle vader", die soms ver, soms heel dichtbij is. Een Vader die, denk ik,  zich vaak net zo machteloos voelt, zoals onze eigen ouders waren, om in ons leven in te grijpen. God ziet ons als "Zijn kinderen" en Hij houdt van ons, door dik en dun. Hij laat ons niet los en is altijd bereid ons weer aan te nemen en te vergeven en om ons opnieuw met een schone lei te laten beginnen...

Dat geloof is mijn zekerheid. 

Maar ik zei het al: geloven is meer dan er een bepaalde mening op na houden, geloven zou moeten resulteren in doen, geen doen omdat het moet, maar doen omdat je door Gods' liefde geïnspireerd bent, en daarom wilt leven zoals Hij graag wil....

Geloven is dus een keuze voor een bepaalde manier van leven. 

Een leven, waarin we niet voor onszelf kiezen, niet kiezen voor de veiligheid van macht en geld, maar zo proberen te handelen, dat onze medemensen ook tot hun recht komen en het goed hebben; er voor elkaar zijn.... En dat niet uit ethische overwegingen, niet uit een soort politieke overtuiging, dat zou niet lukken, maar vanuit je “relatie” met God…

Dat is wat de door vele Universiteiten uit de westerse wereld gelauwerde, Tsjechische theoloog Halik - en met hem vele anderen - bedoelen als zij Jezus citeren en zeggen: "God is liefde", en "God is vrede, liefde en vergeving", en daarmee: "Geloven is God liefhebben en dus je naaste liefhebben". 

Er is dus in onze tijd veel veranderd, doordat wat geloofd werd van tijdgebonden beweringen ontdaan is, en het lijkt erop dat we beter beginnen te begrijpen wat Jezus ons wilde leren. Mijns inziens is er  dan ook geen reden om "geloven" als obsoleet te beschouwen. Maar met begrijpen zijn we er niet en het er mee eens zijn helpt ook niet. Waar het om gaat, om het te doen, om de weg te gaan die Jezus ons gewezen heeft. Maar daar zit hem nu juist de kneep, dit gaat zo tegen onze natuur in, dat het bijna vanzelfsprekend tot mislukken gedoemd is. 

Toch probeer ik het want Jezus heeft laten zien dat liefde uiteindelijk sterker is dan het lot, en misschien ook wel sterker dan mijn ingeboren egoisme....

En dus blijven we het proberen in de overtuiging dat het toch mogelijk is

Gelukkig maar